Unutkanlık : Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi
Bazen karşıdan gördüğünüz birini nereden tanıdığınızı çıkarmaya çalışırsınız.
Bazen karşıdan gördüğünüz birini nereden tanıdığınızı çıkarmaya çalışırsınız. Hatta kimi zaman da hatırlamadan sohbet etmek zorunda kalırsınız. Bir şeyi unutmak, aslında yaş almanın normal bir parçasıdır, ancak önlem alınmazsa ileride demansa (bunama) dönüşebilir. Kronik stres, alkolizm, sigara, depresyon ve uyku yoksunluğu bu riski daha da artacaktır. B12 vitamini eksikliği ve hipotiroidizm gibi bazı sağlık problemleri de bazı şeyleri hatırlamayı zorlaştırır, ancak doğru tedaviyle bu problemleri atlatmak mümkündür.
Unutkanlık Nedenleri Nelerdir?
1. Stres
Stresli bir dönemdeyseniz ya da yoğun bir iş temposunda çalışıyorsanız gün içerisinde zihniniz sık sık yoruluyordur. Bu nedenle algınız da her zamankinden biraz daha kapalı olabilir. Bu genelde unutkanlık sorunu yaşayanların en sık karşılaştığı sorunlar arasında yer alır. Bunun bir dönem olduğunu unutmamak gerekirken aynı zamanda beynin başka bölgelerinin hasar görmemesi için ya da unutkanlığın başka sorunlara sebebiyet vermemesi için önlem alınması gerekebilir.
2. Alzheimer
Bir diğer adıyla demans olarak bilinen bu hastalığın en önemli belirtileri arasında unutkanlık gelir. Alzheimer’a yakalanan kişilerin genelde yaş ortalaması 65’tir. Daha çok ileri yaşlardaki insanların yakalandığı bir hastalık olarak bilinir ancak nadir olarak erken alzheimer hastalığına yakalanan kişiler de vardır. Sık sık bir yerden bir yere giderken adresinizi kaybediyorsanız ya da çok iyi tanıdığınız aile üyesinden birinin yüzü dahi hatırlamakta güçlük çekiyorsanız ciddi bir alzheimer evresinde olabilirsiniz.
3. Parkinson hastalığı
Parkinson hastalığında genelde beyninizdeki denge durumu bozulur. Sık sık sinirlerde yıpranmalar meydana gelir ve ellerde-ayaklarda sürekli olarak titreme söz konusudur. Ancak bu belirtinin yanı sıra beyinde meydana gelen hasar sebebiyle günlük yapmanız gereken işleri aksatabilir, hatırlamayabilirsiniz. Bu da unutkanlığın ciddi belirtileri arasında yer alır. Çünkü bu durum, hastalığın ilerlemiş olduğunun bir göstergesidir.
Parkinson İle Alakalı Tüm Detaylar İçin: Parkinson Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
4. Depresyon
Çağımızın hastalıkları arasında yer alan depresyon yediden yetmişe herkesin dönem dönem kimi zaman ağır kimi zaman hafif bir şekilde atlattığı hastalıklar arasındadır. Ancak psikolojiyle bedenimizin inanılmaz bir uyumu söz konusu olduğu için bundan fiziksel olarak da etkilenmemiz mümkündür. Özellikle gün içinde hiçbir şey yapmama isteğinin yanı sıra bir de kişileri anımsayamamanız ya da nereye gideceğinizi unutmanız gibi durumları bu süreçte yaşayabilirsiniz.
5. Hamilelik
Hormonların tamamen değişmesinin ardından hamilelik döneminde unutkanlık da dahil bazı sağlık sorunları yaşayabilirsiniz. Bu durumun önüne geçebilmek için herhangi bir ilaca başvurmanız ya da kimyasal yöntemler denemeniz sizlere ve bebeğinize zarar verebilir.
6. Kafa travması
Özellikle kazalar sonucunda meydana gelen fiziksel bazı durumların yanı sıra psikolojik olarak da etkilendiğiniz durumlar olabilir. Bunun sonuçlarından biri de unutkanlıktır. Geçici ya da kalıcı olarak başınıza aldığınız hasarın boyutuna ve yerine bağlı olarak unutkanlık yaşayabilirsiniz. Ağır kazalar söz konusu değilse ve beynin herhangi bir bölümü zarar almamışsa geçici bir hafıza kaybı yaşamanız söz konusu olabilir.
7. Vitamin eksikliği
Beynin çalışabilmesi adına gerekli nöronların sürekli olarak canlı kalması gerekir. Beyin nöronlarının yapısına katılan maddeler vücudunuzda bulunmazsa, bazı rahatsızlıklar yaşayabilirsiniz. Özelikle B12 vitamini eksikliğinde unutkanlık çok sık görülür. B12 vitamini emilimini sağlayan ve gerekli hücrelere iletilmesine yardımcı olan vitaminlerin eksik alınması ya da alınmaması durumunda da unutkanlıkla karşılaşabilirsiniz.
8. İlaçların yan etkisi
Bazı ilaçların, özellikle psikolojik sebeplerden dolayı kullanılan ilaçların yan etkisinde unutkanlık yer alabilir. Psikolojik iyileştirmeye yönelik kullanılan ilaçlar genelde yıpranmış olan sinirlerin onarılması adına beynin dinlenmesine yardımcı ilaçlardır. Bu ilaçların kullanım süreci boyunca geçici yan etkilerinden etkilenebilirsiniz.
9. Beyin tümörü
Unutkanlık hastalıkları çeşitleri arasında beyin tümörleri de vardır. Tümörler genelde hastalığın ilerlemesinden sonra yaşanan belirtilerle birlikte hissedilir ve teşhis edilir. Yaşanan belirtilerin başında unutma sorunu gelir. Unutkanlık genelde ilk başlarda sıradan dalgınlıklara yorulsa da daha da şiddetlenerek günden güne artar. Eğer sadece mental anlamda belirtiler yaşıyorsanız ve algılamakta problem çekiyorsanız mutlaka en kısa zamanda bir nöroloji uzmanına gitmelisiniz.
10. Sigara ve alkol
Alkol ve sigara vücudun birçok organına zarar verdiği gibi en önemli organ olan beynimiz de bu iki zararlı alışkanlığın kurbanı olabilir. Özellikle alkol direkt olarak beyin hücrelerinin ölmesine neden olur. Sigara ve alkol sadece mideyle teması olan ürünler değildir. Tüm bedeni etkisi altına alarak başta unutkanlık olmak üzere daha birçok hastalığı yaşamanıza neden olabilir.
Unutkanlık Belirtileri Nelerdir?
1. Sinirli kişilik
Nedeni olmadan birden sinirleniyorsanız her zaman yaptığınız ya da görüştüğünüz hatta kan bağınızın bulunduğu kişilere bile artık tahammül etmekte güçlük çekiyorsanız, bu ciddi bir belirti olarak algılanmalıdır. Çünkü bu genelde nörolojik ya da psikolojik bir unutmaya bağlı olarak yaşanan bir belirtidir.
2. Kanlı sıvı
Herhangi bir travma yaşamışsanız genelde burnunuzdan kanlı sıvı gelir. Tamamı kan olmayan bu sıvıyı önce bir kanama zannedersiniz ancak doktorunuzun da tanımlamasıyla birlikte bunun beyin sıvısı olduğunu anlarsınız. Genelde ağır kazalar sonucunda yaşanan unutma probleminden hemen önce yaşanan belirtiler arasında yer alır.
3. Uyuşukluk
Genelde yaşlı bireylerde görülen unutkanlık belirtisi gösteren hastalıklarda kollarda, ellerde, hatta zamanla tüm bedende bir uyuşma hissedilebilir. Bu uyuşukluk artık sinir hücrelerinin yeterince dinç olmamasından ve hatta zaman içerisinde ölmesinden kaynaklanır. Bu da alzheimer gibi mental hastalıklarının ciddi belirtileri arasında yer alır.
4. Konuşmada zorluk
Sık sık bir yere koyduğunuz eşyaları unutmaya başladıysanız aynı zamanda kişilerin isimlerini zamanla hatırlayamaz hale geldiyseniz mutlaka yaşadığınız hafıza problemlerinin yanı sıra bir de konuşmada zorluk çekersiniz. Konuşmada zorluk olması unutkanlık hastalığının ne derecede ilerlediğini gösteren önemli bir belirtidir. Bunun haricinde kişi görmede ve işitmede ciddi problemler yaşayabilir. Çünkü genelde beyne giden sinyaller sonucunda yaptığınız hareketler beynin hasar görmesinden sonra zayıflar. Bir süre sonra hareket bile edemeyebilirsiniz.
5. Bilinç kaybı
Kısa süreli ya da uzun süreli olmak üzere bilinç kaybı yaşayabilirsiniz. Unutkanlığa neden olan bir hastalıkta kişilerin güvenliğini tehlikeye atan ciddi belirtiler arasında bilincinizin ara ara kapalı olması yer alır. Çünkü bu nerede olduğunuzu bilmediğiniz yerlere gitmenize ya da tanımadığınız kişilerle konuşmanıza vesile olabilir. Bu da daha ciddi sorunlara yol açar. Özellikle tek başınıza yaşayan biri iseniz yaşadığınız durum sonucu can güvenliğiniz tehlikeye girebilir. Alzheimer hastalarında bilinç kaybına sık sık rastlanır.
6. Ani kilo kaybı
Beyinde meydana gelen bir hasar sonucunda beyin sadece bilgileri anımsamakta ya da belleği depolamakta sorun çekmez. Bunun yanı sıra açlık merkezinin de bastırılmasına sebebiyet vererek daha az besin almanıza neden olabilir. Çünkü midenizdeki doluluk seviyesine göre değil beynin vermiş olduğu sinyallere göre yeme içme ihtiyacı hissedersiniz. Burada bir sorun çıkması yetersiz beslenmenize neden olabilir.
7. Baş ağrıları
Eğer bir beyin tümörü söz konusu ve buna bağlı olarak bir unutkanlık problemi yaşıyorsanız; başınızın sürekli ağrıdığından şikayet edebilirsiniz. Kimi zaman günlerce sürebilen şiddetli baş ağrıları aynı zamanda vücutta bulantıya ve kusmaya da neden olabilir. Baş ağrıları ciddi bir belirtidir ve mutlaka önlem alınması gerekir.
8. Kas zayıflığı
Ellerinizde ve ayaklarınızda birden hissizlikle beraber kaslarınızın çalışmadığını hissediyorsanız; bu durum beyninizde ciddi bir hasar olduğuna işarettir. Kas zayıflığı, unutkanlığa bağlı bir hastalığın altında yatan sebebin vermiş olduğu belirtilerdir. Yaşadığınız belirtiler doğrultusunda yapılan unutkanlık testiyle birlikte unutkanlığın ne derecede ilerlemiş olup olmadığına bakılır ve en uygun tedavi seçeneği tercih edilir.
9. Ciltte sararma
Vitamin eksikliği sonucunda unutma sorunuyla karşı karşıya iseniz bu demir emiliminizi azaltarak demir eksikliğine neden olabilir. Demir eksikliğinin en büyük gözle görülür belirtileri arasında da yine ciltte ve göz bebeklerinde sararma yer alır. Görülen sararmalar aslında yeterince kan üretiminin olmamasından kaynaklanır ancak unutma problemiyle de bağlantısı vardır. Her ikisi de B12 vitaminini eksik olmasından kaynaklı sağık sorunlarıdır.
Demir Eksikliği Konusunda Daha Fazla Bilgiye İhtiyaç Duyarsanız: Demir Eksikliği
Unutkanlık Tedavisi Nasıl Yapılır?
1. İlaç tedavisi
Unutkanlık probleminin altında nörolojik bir sebep bulunmuşsa doktorunuz size hastalığınıza uygun ve evresine müsait bir tedavi seçeneği sunar. Bu da genelde nörolojik ilaçlardır. Aynı zamanda nörolojik ilaçlar beynin hasarlı olan kısımlarının da onarılmasına yardımcı olarak belirtilerin azaltılmasından çok, iyileşmeye yönelik bir gelişim sağlar. Stresli bir dönemde iseniz ya da ağır bir depresyon yaşıyorsanız bunun için mutlaka uzman bir destek almalısınız. Psikolojiyle bedenimizin bu inanılmaz uyumu mutlaka birbirinden etkilenir.
Kısa süre içerisinde tedavi edilmezse bir süre sonra fiziksel hastalıklara yol açabilir. Bunun için mutlaka bir psikiyatri uzmanına danışmalı ve vereceği antidepresan özellikli ilaçları düzenli olarak içmelisiniz. Vitamin eksikliğiniz söz konusu ise ve bunu doğal yollarla karşılayamıyorsanız öncelikle muayene edilirsiniz. Emilim kaynaklı bir sorun olup olmadığına kanaat getirirse doktorunuz ihtiyacınız olan vitamin takviyelerini verir ve bunları düzenli olarak kullanmanız sonucunda unutkanlığın yavaş yavaş iyileştiğini görebilirsiniz.
2. Cerrahi müdahaleler
Cerrahi müdahaleler genelde beyin tümörü kaynaklı unutkanlıklarda uygulanan tedavi yöntemleridir. Özel bir tarama sistemi ile beyinde tümörün nerede olduğu tespit edilir ve gerekli tetkikler yapıldıktan sonra ameliyata alınırsınız. Alınan tümör kimi zaman tamamen beyinden ayrılırken kimi zamanda parçalarını bırakabilir.
Kalan tümör parçalarının tekrar büyük bir beyin tümör oluşturmaması adına ameliyatlardan sonra genelde radyoterapi ya da kemoterapi tedavisine başlanır. Durumunuza göre ve diğer belirleyici kriterlere göre iki seçenekten biri uygulanır. Bu sayede olası bir tekrarlama durumunun önüne geçilir.
3. Enjeksiyonlar
B vitamin eksikliği emilim problemi yaşıyor ve bunun sonucunda unutkanlık yaşıyorsanız farklı ancak yine vücudunuzun ihtiyacı olan vitamini takviye etmeye yönelik bir yöntem vardır. Bu da direkt olarak kana karışmasına yardımcı olan vitamin enjeksiyonlarıdır. Doktorunuzun önerdiği bu enjeksiyonları düzenli olarak kullandığınız takdirde ilaçlara oranla daha hızlı bir şekilde iyileşme gösterebilirsiniz. Ancak vitamin değerleriniz normal seviyeye çıktığında aynı seviyede tutmak için doğal yöntemleri seçmeniz gerekir. Aksi halde başka sağık problemleriyle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Unutkanlık Nasıl Geçer?
Doğal yöntemlerle birlikte bu hastalığın üstesinden gelebilmeniz de mümkün. Ancak yine de uzman bir muayene sonucunda bu karara varmalısınız. Aksi halde geç kalınmış bir teşhisle karşı karşıya kalabilirsiniz. Özellikle hamile olan kadınlar için bu doğal yöntemler vazgeçilmezdir. Hem hamilelik öncesinde hem de hamilelik sürecinde bu yöntemleri deneyerek unutkanlık probleminizin üstesinden gelebilmeniz mümkündür. Fakat unutulmamalıdır ki, bu tarz yöntemler alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Doktorunuz önermezse bu yöntemleri kesinlikle tercih etmemelisiniz.
- Eğer stresli bir süreçteyseniz ve hastalığınıza stres sebepse mutlaka bir süre bu ortamdan veya işten uzak durmaya özen gösterin. Yeterince hem fiziksel hem de bedensel olarak dinlendiğinizden emin olun ve mutlaka gece uykusu almaya özen gösterin. Bunlar zihninizi dinç tutacak önemli ihtiyaçlardır.
- Bir diğer alacağınız önlem de sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıkları bırakmaktır. Eğer bu alışkanlıklara sahipseniz bu süreç daha hızlı gelişir. Çünkü direkt olarak beyin hücrelerine zarar veren bu iki ürün ciddi bir hasara neden olabilir. Eğer bırakamıyorsanız da gerekli sağlık kuruluşlarından ve kişilerden destek almanız gerekir.
- Zihninizi dinç tutacak ve yaşlılık hastalıklarına kalkan olacak bir diğer alıştırma da kitap okumak. Kitap okumak sürekli olarak beyin hücrelerini meşgul eden, hem okuma hem de anlama merkezlerinizi aynı anda çalıştıran en kuvvetli beyin egzersizleri arasında yer alır. Bunun yanı sıra hesap makinesi kullanmadan hesap yaparsanız yine zihninizin canlı kalmasına yardımcı olarak bu hastalığın üstesinden gelebilirsiniz.
- Sağlıklı beslenmek pek çok hastalığın ortak doğal tedavisi arasında yer alır. Eğer vitamin eksikliğiniz söz konusu ise ve buna bağlı olarak bir unutkanlık problemi yaşıyorsanız düzenli olarak alacağınız protein bazlı yiyecekler zihnin canlı kalmasına yardımcı olan hücrelerin yapısına katılır ve böylelikle daha sağlam bir hafızaya sahip olmanıza yardımcı olur. Sadece öğünleri atlamamak değil aynı zamanda beynin güçlenmesine yardımcı olan besinlerden de tüketmelisiniz. Ceviz, hurma, kara üzüm gibi besinler unutkanlık ve benzer hastalıkların alternatif tedavisinde kullanılan ana besinlerdir.
- Zihninizi meşgul edecek yeni aktiviteler bulmanız da unutkanlık probleminizin üstesinden gelebilir. Özelikle yapılan araştırmalar sonucunda varılan kanılara göre yeni bir dil öğrenmek en iyi hafızayı güçlendirme metodu olarak bilinir. Yeni bir dil öğrenebilir ve yabancı insanlarla konuşarak bu dilin pratiğini yapabilirsiniz. Bu hem sosyal anlamda hayatınıza renk katar hem de fiziksel olarak daha iyi hissetmenize de yardımcı olur.
- Zihninizi canlı tutacak olan aktiviteleri alışkanlık haline getirmeniz savunma mekanizmanızın da gelişmesine katkıda bulunur. Bu da olası bir tümöre karşı bedeninizin daha geç teslim olmasına, hatta olmamasına yardımcı olur. Spor yapmak ya da kısa yürüyüşlere çıkmak beyin hücrelerinin canlı kalmasına yardımcı olur. Çünkü beyin çalışmak için oksijene ve glikoza ihtiyaç duyar. Sağlıklı bir beslenme programı ve açık havalarda yapılan yürüyüşler hafızanızın eskisinden daha canlı olmasına katkıda bulunur.
Not: Bu Yazı mynet.com Sitesinde Yayınlanmaktadır.
